Een kijkje achter de schermen bij onze afvalverwerkers

Afval scheiden: heeft het wel zin? Veel mensen denken nog steeds dat gescheiden afval op één hoop terechtkomt. Niets is minder waar: ons afval bevat waardevolle materialen die hergebruikt kunnen worden. Zonde om zomaar weg te gooien dus!

Om te zien wat er nu precies met ons afval gebeurt, gingen de grondstofcoaches van gemeente Katwijk langs bij verschillende afvalverwerkers. Hier zagen zij van dichtbij hoe het afval van plastic, metaal en drankenkartons (pmd) en groente- fruit- en tuinafval en etensresten (gft-e) een tweede leven krijgt.

Het gft-e uit gemeente Katwijk wordt verwerkt door Meerlanden in Rijsenhout. Op het terrein staat een indrukwekkende loods waarin het gft-e wordt opgeslagen. Hier wordt het afval eerst gesorteerd en gefilterd. Vaak is gft-e vervuild met plastic of andere materialen die er niet thuishoren. Hierdoor kan de lading worden afgekeurd en verbrand. Gft-e weegt zwaar, dus we betalen dan onnodig veel geld voor het verbranden van restafval dat eigenlijk geen restafval is.

Het gefilterde gft-e wordt verzameld op een grote, broeierige, dampende hoop. Door het vocht en de warmte begint het te fermenteren. Daarna komt het afval in een vergistingskamer terecht. Hier breken bacteriën het organische materiaal verder af tot compost. Dat gebruiken we als bodemverbeteraar voor openbaar groen, tuinbouw of in eigen tuin. Grondstofcoach Maarten: “Als we ons gft-e ‘schoon’ en zonder stoorstoffen aanbieden, voorkomen we dat er microplastics in het compost en in onze bodem terechtkomen. Daarom is het zo belangrijk om ook gft-e goed te scheiden.”

En dat is niet alles: tijdens het verwerkingsproces komt methaangas en condenswater vrij. Het methaangas wordt groene brandstof voor inzamelwagens. Wat er overblijft, wordt terug geleverd aan het gasnet waar wij allemaal gebruik van maken. Het condenswater gebruikt Meerlanden voor het reinigen van straten of om pekelwater van te maken om de wegen mee te strooien in de winter.

Ons afval bestaat voor een groot deel uit plastic verpakkingen. En dat is niet gek: steeds meer producten en spullen worden van plastic gemaakt of worden erin verpakt. Ons pmd wordt samen met dat van andere gemeenten verzameld bij Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek (VAB). Daarna wordt het vervoerd naar N+P Group in de haven van Rotterdam. Hier begint het uitgebreide sorteerproces.

Eerst worden grote stukken plastic en andere materialen die niet bij pmd thuishoren, verwijderd. Daarna komt het pmd op een grote lopende band terecht. Daarna beland het pmd in een zeeftrommel, waar het wordt gefilterd op gewicht. Zware materialen vallen door de gaten en heel lichte materialen zoals folies worden naar een andere band gezogen. 

Verschillende soorten scheidingsmachines sorteren het pmd op soort met behulp van wind, magnetisme en infrarood. Zo worden bijvoorbeeld drinkpakken, blikjes, aluminium en ander plastic van elkaar gescheiden. De verschillende soorten plastic en metalen worden dan weer samengeperst tot balen. Deze worden getransporteerd naar verschillende recyclebedrijven. Daar wordt het pmd verwerkt tot nieuwe producten, zoals verpakkingen, tasjes en bouwmaterialen.

Grondstofcoach Kristina: “Op dit moment wordt 65% van ons plastic gerecycled. Dat is heel goed, maar kan beter. Als we ons pmd nóg beter scheiden en de afvalverwerkers hun systemen verder optimaliseren, blijft er steeds minder restafval over.”

Sinds 1 januari 2025 geldt in gemeente Katwijk het restafvaltarief. Inwoners betalen hierdoor apart voor het inleveren van restafval. We merken dat steeds meer inwoners serieus werk maken van het scheiden van hun afval. Het aantal kilo’s restafval dat in januari 2025 is ingezameld, is in vergelijking met januari 2024 gedaald van 902 ton naar 536 ton, wat een vermindering van ruim 40% betekent.

Voor februari 2025 geldt dat 492 ton restafval is ingezameld ten opzichte van 802 ton in 2024: dat is bijna 38% minder. Tegelijk is het aanbod van pmd met 30% toegenomen. Voor pmd ontvangt de gemeente zelfs een behoorlijke vergoeding, het heeft als het ware een statiegeldfunctie. Minder betalen voor restafval en meer terugkrijgen voor grondstoffen. Zo houden we de stijgende kosten voor het verbranden van restafval onder controle.

Wethouder Emile Soetendal: “Veel inwoners moesten wennen aan het beter scheiden van hun afval. Maar met kleine veranderingen in ons dagelijkse gedrag kunnen we grote stappen maken. Deze getallen laten duidelijk zien dat we op de goede weg zijn!”